Bóle dolnej części pleców są jednymi z najczęstszych i dlatego wiele osób po prostu nie zwraca na nie uwagi. Jednak ból w okolicy lędźwiowej może nie tylko ograniczać mobilność osoby, ale także sygnalizować choroby narządów wewnętrznych jamy brzusznej. Dlatego też, jeśli odczuwasz najmniejszy dyskomfort w plecach, warto zwrócić się o pomoc do lekarza, który przeprowadzi badanie i zaleci skuteczne leczenie.
Rodzaje bólu
Pierwszą rzeczą, którą interesuje się lekarz podczas badania pacjenta, jest intensywność i częstotliwość bólu. W zależności od przyczyny ból w dolnej części pleców może mieć następujący charakter:
podostry – rozpoczyna się nagle i może trwać od 6 do 12 tygodni;
ostry – pojawia się nagle, charakteryzuje się dużym natężeniem, może trwać około 1, 5 miesiąca;
zmienna (przejściowa) – występuje okresowo;
przewlekły – może mieć słabe lub mocne nasilenie, trwa od 12 tygodni lub dłużej;
nudny;
zbolały;
słaby, średni, silny.
Ból może się różnić w zależności od przyczyny. W takim przypadku czas trwania i intensywność wrażeń mogą się różnić. Dlatego podczas wizyty u lekarza ważne jest, aby jak najdokładniej opisać swoje uczucia.
Najczęstsze przyczyny bólu krzyża
W okolicy lędźwiowej znajdują się następujące układy, które mogą powodować ból:
Układ mięśniowo-szkieletowy– ból najczęściej pojawia się na skutek urazu kręgosłupa, a także uszkodzenia lub naciągnięcia mięśni dolnej części pleców.
Trawienny– ból w dolnej części pleców zwykle „strzela", którego przyczyną są zaburzenia w funkcjonowaniu pęcherzyka żółciowego, trzustki, jelit, wątroby i żołądka. Obserwuje się to w przypadku zapalenia żołądka, obecności kamieni w drogach żółciowych, zatrucia, zapalenia trzustki, zatrucia, wrzodów żołądka i różnych form niedrożności.
Nerwowy– ból pojawia się na skutek powstania przepukliny, neuropatii, ucisku nerwu, skrzywienia kręgosłupa, wysunięcia oraz procesów zapalnych zachodzących w kręgach.
Seksualne i moczowe– zespół bólowy rozwija się, jeśli dana osoba ma kamicę moczową, problemy z pęcherzem i nerkami, różnego rodzaju zmiany w jajnikach i macicy.
Najczęstsze choroby powodujące ból krzyża
Skrzywienia kręgosłupa (skolioza, kifoza)
W tym przypadku osoba odczuwa ból, gdy choroba występuje w środkowym i późnym stadium. Z reguły zespół bólowy objawia się pod koniec dnia pracy i może mu towarzyszyć zmęczenie mięśni pleców. Zespół bólowy objawia się skurczami mięśni okołostawowych kończyn dolnych i górnych, a także mięśni kręgosłupa i mięśni pośladkowych.
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
Jest to ogólnoustrojowa choroba zapalna, charakteryzująca się zrośnięciem poszczególnych kręgów w jedną całość. Równolegle dochodzi do gromadzenia się wapnia w więzadłach stabilizujących kręgosłup. Może to prowadzić do całkowitej utraty mobilności.
Zesztywniającemu zapaleniu stawów kręgosłupa towarzyszą następujące bóle w dolnej części pleców:
sztywność ruchów w okolicy lędźwiowej;
silny wzrost intensywności, gdy dana osoba pozostaje w spoczynku przez długi czas.
Choroba kamicy moczowej
Ataki objawiają się silnym bólem w okolicy lędźwiowej, który jest spowodowany dotkniętą nerką. Ból nie ustępuje i nie ustępuje, nawet jeśli osoba zmienia pozycję ciała. Zazwyczaj atakom towarzyszy zmiana koloru moczu (staje się czerwony) i zmniejszenie jego ilości.
Zespół bólowy może wynikać z:
proces zapalny w trzustce;
niedrożność jelit;
bolesne miesiączki (algomenorrhea);
zapalenie szpiku;
ciąża;
zapalenie wyrostka robaczkowego.
Osteochondroza okolicy lędźwiowej
Jedna z najczęstszych chorób, która charakteryzuje się przerzedzeniem krążków międzykręgowych, które pełnią funkcję amortyzatorów. Prowadzi to do skurczów otaczających mięśni i podrażnienia korzeni nerwowych, co powoduje silny ból. Jeśli choroba zostanie zdiagnozowana w zaawansowanym stadium, najprawdopodobniej towarzyszy jej przepuklina dysku, która powoduje ucisk na rdzeń kręgowy, co prowadzi do wzmożonych bólów w dolnej części pleców.
Zespół bólowy nasila się, jeśli dana osoba:
wstaje z pozycji leżącej lub siedzącej;
pochyla się na boki;
próbuje położyć się na brzuchu.
Jeśli w wyniku rozwoju choroby w kręgosłupie powstanie masywna przepuklina, ból w okolicy lędźwiowej tylko się nasili. Ponadto zespołowi bólowemu może towarzyszyć osłabienie lub drętwienie jednej lub obu nóg.
Spondyloartroza
Jest to choroba zwyrodnieniowo-dystroficzna tkanki chrzęstnej pokrywającej krążki międzykręgowe. Tkanka z czasem staje się cieńsza, co prowadzi do jej zniszczenia, wokół zmiany tworzą się osteofity (specyficzne narośle kostne). Prowadzi to do zmniejszenia odległości między kręgami, zwężenia kanału kręgowego, co powoduje podrażnienie korzeni nerwowych i samego rdzenia kręgowego.
Ból związany ze spondyloartrozą ma następujący charakter:
na początkowym etapie pojawia się tylko rano, później staje się trwały;
wzrasta po wysiłku fizycznym (po chodzeniu, staniu) i maleje po odpoczynku;
może towarzyszyć ból stawu biodrowego i uda.
Zespół bólowy przy spondyloartrozie nasila się w wyniku skurczów mięśni, które są stale napięte. Złagodzenie bólu dolnej części pleców w tym przypadku jest niezwykle trudne.
Z jakim specjalistą się skontaktować, gdy boli Cię dolny odcinek kręgosłupa?
Ponieważ narządy w jamie brzusznej znajdują się dość blisko siebie, objawy choroby mogą być mieszane. Co więcej, ból utrzymujący się przez długi czas może mieć charakter opasujący. Dlatego przed leczeniem ważne jest wykonanie diagnostyki, jeden ze specjalistów może skierować Cię na badanie:
Neurolog– gdy pacjent odczuwa ostry ból z „strzelaniem" w kręgosłupie, któremu towarzyszy częściowa utrata czucia i ruchomości. Gdy ból nasila się po zmianie pozycji ciała lub długotrwałym odpoczynku.
Chirurg lub traumatolog– w wyniku upadku, kontuzji lub intensywnego uprawiania sportu.
Nefrolog lub urolog– przy częstym lub utrudnionym oddawaniu moczu, któremu towarzyszy ból w okolicy lędźwiowej, a także w przypadku wystąpienia ostrego bólu po jednej stronie okolicy lędźwiowej.
Gastroenterolog– gdy zespołowi bólowemu towarzyszy podwyższona temperatura ciała, osłabienie i zaburzenia ze strony układu pokarmowego. Jeśli ból występuje tylko po jednej stronie i ma charakter ciągnący.
Ginekolog– jeśli ból odczuwany jest po jednej lub obu stronach, może towarzyszyć mu ogólne osłabienie i nasilać się podczas wysiłku fizycznego. Kiedy odczuwany jest ból podczas cyklu miesiączkowego lub ciąży.
Jeśli dana osoba zna przyczynę bólu dolnej części pleców, nie ma potrzeby kontaktowania się ze specjalistą (silna aktywność fizyczna - ból zwykle ustępuje w ciągu jednego lub dwóch dni). W pozostałych przypadkach należy zwrócić uwagę na takie objawy i zgłosić się na wizytę do lekarza specjalisty.
Jak rozpoznać ból krzyża – metody diagnostyczne:
Ultradźwięk– jeśli istnieje podejrzenie chorób narządów miednicy mniejszej lub jamy brzusznej. Można go przepisywać nawet dzieciom, jednak nie zawsze pozwala on dostrzec prawdziwą przyczynę bólu krzyża.
Rentgen– jeśli pacjent ma przepukliny, urazy, skoliozę. Ale ta metoda pozwala zobaczyć tylko tkankę kostną.
CT– jeśli wystąpiły przepukliny, neuropatie, wypukłości, nowotwory lub urazy kręgosłupa. Tomografia komputerowa jest idealna dla pacjentów, którzy mają przeciwwskazania do wykonania rezonansu magnetycznego.
MRI– wskazania są podobne do CT. Metoda jest bardzo dokładna i pozwala na jak najdokładniejsze zbadanie niezbędnych narządów.
Kolonoskopia i gastroskopia– jeśli u pacjenta zdiagnozowano choroby układu pokarmowego. Badania te pozwalają dobrze przyjrzeć się narządom jamy brzusznej i w razie potrzeby pobrać wycinki tkanek do analizy.
Metody leczenia bólu krzyża
Metody leczenia bólu krzyża zależą od przyczyny jego wystąpienia. W przypadku zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego może być konieczne leczenie niefarmakologiczne, farmakologiczne lub chirurgiczne.
Nielekowe metody leczenia:
fizjoterapia – przebieg leczenia dobierany jest indywidualnie w oparciu o istniejące schorzenia. Ważne jest regularne wykonywanie zestawu ćwiczeń, aby uzyskać pożądany efekt;
fizjoterapia – obejmuje laserowe leczenie zmiany, magnetoterapię, elektroforezę i inne zabiegi;
akupunktura;
masaż leczniczy i regenerujący - można go stosować tylko wtedy, gdy u pacjenta nie występuje zaostrzenie choroby;
terapia manualna i praca z osteopatą.
Leczenie niefarmakologiczne zwykle uzupełnia się lekami.
Leczenie farmakologiczne
Jako terapię główną stosuje się NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne). Leki przepisywane są w postaci zastrzyków domięśniowych i dożylnych, tabletek, maści i kremów, a także czopków i plastrów doodbytniczych stosowanych miejscowo.
Dawkowanie i czas trwania leczenia ustala lekarz. Niekontrolowane stosowanie leków może prowadzić do skutków ubocznych.
Jeśli przyjmowanie NLPZ nie daje pożądanego efektu, lekarz przepisuje kortykosteroidy (leki hormonalne). Zażywanie ich pozwala na zatrzymanie procesu zapalnego i złagodzenie bólu.
Jeśli pacjent ma skurcze mięśni w dolnej części pleców, przepisuje się mu leki przeciwskurczowe. Takie leki mogą złagodzić skurcze mięśni w dolnej części pleców i poprawić ogólne samopoczucie.
Leki takie jak:
witaminy z grupy B, które pomagają poprawić przewodnictwo nerwowe;
leki obkurczające błonę śluzową, łagodzące obrzęk uszczypniętego korzenia;
leki uspokajające.
Chirurgiczne metody leczenia
Jeżeli lekarz zidentyfikuje pacjenta ze wskazaniami do operacji, wówczas pacjent zostaje poddany operacji. Jednak operacja nie jest zalecana, jeśli pacjent ma przepuklinę dysku, ponieważ nie jest to wskazanie do operacji, niezależnie od jej wielkości. Jeżeli pacjent ma wskazania do usunięcia przepukliny, guza lub istnieje potrzeba złagodzenia ucisku korzenia rdzenia kręgowego, wówczas przeprowadza się interwencję chirurgiczną. Decyzję o konieczności wykonania jakiejkolwiek operacji lekarz podejmuje indywidualnie, w zależności od wskazań i stanu pacjenta.
Zapobieganie bólom dolnej części pleców
Umiarkowana aktywność fizyczna i zdrowy tryb życia są kluczem do zdrowych pleców. Ważne jest, aby zorganizować wygodne miejsce do spania i stale monitorować swoją postawę. Jeśli spędzasz dużo czasu siedząc w pozycji siedzącej, musisz okresowo wstać i zrobić małą rozgrzewkę. Jeśli nie lubisz ćwiczyć, zaleca się jak najwięcej chodzić.
Porzucenie złych nawyków i utrzymanie prawidłowego odżywiania pomoże zapobiec rozwojowi chorób narządów wewnętrznych. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób, u których zdiagnozowano już choroby trzustki, żołądka, nerek i wątroby. Ponadto musisz cały czas starać się utrzymywać ciepło w dolnej części pleców. Faktem jest, że zimne powietrze może wywoływać rozwój chorób narządów wewnętrznych i powodować zapalenie nerwów.
Jeśli zachodzi potrzeba podnoszenia ciężkich przedmiotów, należy to robić za pomocą nóg, a plecy powinny być proste. Spowoduje to przeniesienie obciążenia z mięśni dolnej części pleców. I na koniec, nie ignoruj bólu dolnej części pleców, nawet jeśli nie powoduje on dużego dyskomfortu. Lepiej poddać się badaniom i rozpocząć leczenie w odpowiednim czasie, niż zmagać się z poważnymi konsekwencjami.